Tahliye Kararı
Tahliye kararı*, bir kişinin tutukluluk halinin sona erdirilerek serbest bırakılmasına dair karardır. Tahliye kararı, soruşturma ve kovuşturma evrelerinde farklı merciler tarafından verilebilir. Ayrıca, tahliye kararına itiraz edilmesi için belirli usul ve süreler mevcuttur. Bu sürecin detaylarına girmeden önce, kararın hangi aşamalarda ve kimler tarafından verileceğini, ardından itiraz sürelerini ayrıntılı şekilde inceleyelim.
- TAHLİYE KARARINI VEREBİLECEK YETKİLİ MERCİLER
1. Soruşturma Aşamasında Tahliye Kararı
Soruşturma aşaması, bir suç şüphesine dair delillerin toplanarak suçun var olup olmadığının araştırıldığı evredir. Bu aşamada henüz dava açılmamış olup, tutuklu olan kişi “şüpheli” sıfatını taşır. Soruşturma aşamasındaki tahliye kararını verme yetkisi, sulh ceza hâkimine aittir.
2. Kovuşturma Aşamasında Tahliye Kararı
Kovuşturma aşaması, suçun işlendiğine dair yeterli şüphe bulunduğu durumda açılan dava sürecini kapsar. Bu aşamada, kişi “sanık” sıfatını kazanır. Kovuşturma aşamasında sanık hakkında tutukluluğun devamı ya da tahliye kararı verme yetkisi, davayı gören mahkemeye aittir.
Ayrıca, savcılık makamı da mahkemeye başvurarak sanığın tahliyesini talep edebilir.
3. Re’sen İnceleme
Hem soruşturma hem de kovuşturma aşamalarında tutukluluğun devam edip etmeyeceği hâkim veya mahkeme tarafından *re’sen* (kendiliğinden) de incelenir. Türk Ceza Kanunu’na göre tutukluluk incelemesi en geç 30 gün içinde bir kez yapılmalıdır. Bu inceleme sonucunda tahliye kararı verilebilir.
- TAHLİYE KARARINA İTİRAZ SÜRESİ VE USULÜ
Tahliye kararına itiraz hakkı, hem Cumhuriyet savcısı hem de tutuklu kişinin mağdur ettiği taraflara tanınmıştır. Ancak, itiraz süresi ve şekli, hukukun temel ilkelerine uygun bir şekilde düzenlenmiştir.
1. İtiraz Edebilecek Kişiler
Tahliye kararı verildiğinde, savcılık makamı bu karara itiraz edebilir. Savcı, tahliye kararına karşı üst mahkemeye başvurarak tutukluluğun devamını talep edebilir. Savcının itirazı, özellikle sanığın kaçma şüphesi veya delilleri karartma ihtimali gibi durumlarda gerçekleşir.
Suçtan zarar gören mağdur veya şikayetçi taraf da tahliye kararına karşı itiraz hakkına sahiptir. Mağdurun, sanığın serbest kalması durumunda suç işleyeceğinden endişe duyması halinde itiraz hakkı bulunmaktadır.
2. İtiraz Süresi
Tahliye kararına karşı itiraz süresi, kararın öğrenilmesinden itibaren 7 gün olarak belirlenmiştir. Bu süre, kararın taraflara tebliğ edilmesiyle veya kararın öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Eğer tahliye kararı duruşma sırasında verilmişse ve taraflar duruşmada hazır bulunmuşsa, süre o andan itibaren işlemeye başlar.
- İTİRAZI İNCELEYEN MERCİ
Tahliye kararına yapılan itiraz, bir üst mahkeme veya aynı seviyedeki başka bir mahkeme tarafından incelenir:
- Soruşturma aşamasında sulh ceza hâkiminin tahliye kararına itiraz edildiğinde, asliye ceza mahkemesi itirazı inceler.
- Kovuşturma aşamasında davaya bakan mahkemenin tahliye kararına itiraz edilirse, aynı mahkemenin bir üst dereceli mahkemesi olan *istinaf mahkemesi veya daha üst bir yargı mercii itirazı değerlendirir.
İtiraz sürecinde tahliye kararı verilmiş olsa bile, mahkemenin incelemesi sırasında sanık veya şüpheli serbest kalır. Ancak itirazın kabul edilmesi halinde, yeniden tutuklama kararı çıkarılabilir ve sanık tutuklanarak cezaevine geri gönderilebilir.
- TAHLİYE KARARININ SONUÇLARI
Tahliye kararı verildikten sonra şüpheli veya sanık, serbest bırakılır. Ancak tahliye kararı verilmiş olması, kişinin suçsuz olduğu anlamına gelmez. Dava süreci devam eder ve nihai karar verilene kadar kişi serbest kalır. Tahliye kararı, yalnızca tutukluluk halinin sonlandırılması anlamına gelir. Mahkeme tarafından suçun sabit olduğuna kanaat getirilirse kişi hakkında hapis cezası kararı verilebilir.
İLGİLİ YARGITAY KARARI
Yargıtay 8. Ceza Dairesinin 07.09.2015 Tarihli 2015/11851 E. , 2015/21047 K. Sayılı Kararı
‘’…Düzce 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 04.07.2014 tarihli kararı ile 5275 sayılı Kanun'un 108/1 maddesi uyarınca hükümlünün şartla tahliye edilerek mükerrir olması nedeniyle bihakkın tahliye tarihinden başlamak üzere 1 yıl süreyle denetim süresine tabi tutulmasını müteakip, 08.08.2014 tarihinde işlediği bir başka suç sebebiyle şartla tahliyenin geri alınmasına karar verilmiş ise de; esasen şartla tahliye edildikten sonra bihakkın tahliye tarihine kadar olan süre içerisinde bir başka suç işlenmesi halinde şartla tahliye kararının geri alınarak ikinci suçun işlendiği tarih ile bihakkın tahliye tarihi arasındaki sürenin aynen infazına karar verilebileceği, şartla tahliye kararının geri alınmasını gerektiren durumun ortaya çıkmasından önce şartla tahliyeye konu ceza süresi tümüyle sona ermişse, cezanın infaz edilmiş sayılacağı, somut olayda; şartla tahliye kararına konu ceza süresi 1 ay 45 gün olup hükümlünün 17.04.2014 tarihinde cezaevine alındığı ve bihakkın tahliye tarihinin 01.07.2014 olduğu, şartla tahliye kararının geri alınmasına neden olan kasıtlı suçun bihakkın tahliye tarihinden sonra 08.08.2014 tarihinde işlenmesi nedeniyle şartla tahliye kararının geri alınmasının koşulları gerçekleşmediği ve aynen infaz kararı verilemeyeceği gözetilmeksizin, hükümlünün hangi tarihler arasında ne kadar süreyle ceza infaz kurumunda kalacağı da gösterilmeden şartla tahliye kararının geri alınmasına karar verilmesinde isabet görülmediğinden bahisle 5271 sayılı CMK.nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu
Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 29.06.2015 gün ve 43052 sayılı Kanun Yararına Bozma istemine atfen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 02.07.2015 gün ve KYB/2015-243421 sayılı ihbarnamesi ile dairemize tevdii kılınmakla incelendi…’’ şeklindedir.
