Ölünceye Kadar Bakma sözleşmesi
Hastalık, yaşlılık gibi zamanlarda kişiler aile ortamında güven içerisinde bu süreci atlatmak istedikleri takdirse ölünceye kadar bakma sözleşmesine başvururlar. Sözleşmenin tarafları bakım alacaklısı ve bakım borçlusudur.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım borçlusunun bakım alacaklısına hayatı boyunca bakıp gözetmeyi üstlenmesi karşılığında bakım alacaklısının bir malvarlığı değerini devretmeyi üstlendiği günümüzde sıklıkla karşımıza çıkan bir sözleşmedir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesini karakterize eden unsur bakım borçlusunun bakıp gözetme borcudur. Bu borç niteliği itibariyle nitelikli bir borçtur. Besleme, barındırma, giydirme, sağlığına özen gösterme, hastalanırsa tıbbi muayene, tahlil, ameliyat, tedavi masraflarını karşılama işbu borç kapsamındadır. Ayrıca bakım alacaklısı, sözleşmenin kurulmasıyla bakım borçlusunun aile topluluğuna katılmış olur.
Bakım alacaklısı bakım borçlusuna malvarlığının tamamını devretmeyi üstlenebileceği gibi bir kısmını veya bir tek malvarlığı değerini de devretmeyi üstlenebilir. İşbu sözleşmenin alacaklı tarafını yalnız gerçek kişiler oluştururken bakım borçlusu gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişide olabilir.
ÇEŞİTLERİ
Miras Hukukuna Tabi Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi : İşbu sözleşmede bakım alacaklısı borcunu bakım borçlusunu mirasçı atamak yoluyla ifa eder.
Borçlar Hukukuna Tabi Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi : Bakım alacaklısı borcunu sağlığında malvarlığından yerine getirir. Söz konusu sözleşmeye olağan ölünceye kadar bakma sözleşmesi de denilmektedir.
SÖZLEŞMENİN TABİ OLDUĞU ŞEKİL
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, miras sözleşmesi şeklinde yapılmadıkça geçerli olmaz. Bu şekil şartı bir geçerlilik şartıdır. Miras sözleşmesinin geçerliliği ise resmi vasiyetname şeklinde yapılmasına bağlıdır. Resmi vasiyetname resmi memur tarafından düzenlenir. Bu hususun tek istisnası, Devlet tarafından tanınmış bir bakım kurumu tarafından yetkili makamların belirlediği koşullara uyularak işbu sözleşme yapılmışsa yazılı şekil yeterlidir.
SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ
- Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım alacaklısının yaşamı esas alınarak yapılmışsa, sözleşme onun ölümüyle kendiliğinden sona erer.
- Bakım borçlusunun iflas etmesi durumunda da sözleşme sona erer. Böyle bir durumda bakım alacaklısı, borçlunun bakım borcunun para borcuna dönüştürülmesini isteyebilir.
- Tarafların edimlerinin arasında önemli ölçüde oransızlık olması durumunda, fazla alan taraf bu edimin kendisine bağışta bulunulma amacı ile yerine getirildiğini ispat edemezse diğer taraf 6 ay önceden bildirimde bulunarak sözleşmeyi her zaman feshedebilir.
- Sözleşmeden doğan borçlara aykırı davranılması sebebiyle sözleşmenin devamı taraflar bakımından çekilmez hale gelir veya başkaca önemli sebepler sözleşmenin devamını imkansız hale getirir ya da aşırı ölçüde güçleştirirse, taraflardan her biri sözleşmeyi süre vermeden feshedebilir.
- Bakım borçlusu ölürse de sözleşme sona erer.
T.C. YARGITAY 7.HUKUK DAİRESİNİN 03.10.2022 TARİHLİ 2021/5375 E. , 2022/5707 K. SAYILI KARARI
“…Somut olayda; ölünceye kadar bakma sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen, ivazlı, rızai ve sürekli borç doğuran bir sözleşmedir. İki tarafa tam borç yükleyen bir sözleşme olduğu için bakım alacaklısı, bakım borçlusunun kendisine bakıp gözetmesi karşılığında ona bir malvarlığının tamamını, bir kısmını veya bir malı devretmeyi borçlanmaktadır. Burada sözleşmenin mahiyeti gereği bakım borçlusunun bakıp gözetme yükümlülüğü aksi kararlaştırılmadığı sürece, bakım alacaklısını ailesi içerisine alıp ikametgâh temini, besleme-giydirme, hastalığında tedavi, manevi yönden de her türlü yardım ve desteği sağlama gibi ödevleri kapsar. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi sürekli bir sözleşme olduğundan bakım borçlusu, yaşadığı sürece bakım alacaklısına bakmak zorundadır. Sözleşmenin bakım borcu yerine getirilmediği iddiasıyla feshini isteme ... bakım alacaklısının sağlığında kullanması gereken bir haktır…” şeklindedir.
Yukarıdaki Yargıtay kararından da görüleceği üzere bakım borçlusunun bakım gözetim borcunu yerine getirmediği takdirde bakım alacaklısının süre vermeden sözleşmeyi feshetme hakkı bulunmaktadır.
