İşveren Açısından Zorlayıcı Sebeple Haklı Fesih Hakkı
İşverenin, zorlayıcı sebepler nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi, Türk İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiştir. Bu fesih türü, işverenin, işçinin çalışmasını engelleyen veya işyerinde işin devamını imkansız hale getiren zorlayıcı bir durumla karşılaşması halinde gündeme gelir. İş Kanunu’na göre, işverenin iş sözleşmesini feshetmesi için bu zorlayıcı durumun belirli koşulları sağlaması gerekir.
- Zorlayıcı Sebepler Nedir?
Zorlayıcı sebepler, iş yerinde işin yürütülmesini tamamen veya kısmen imkansız hale getiren, önlenemez ve öngörülemez nitelikteki olaylardır. Doğal afetler (deprem, sel, yangın gibi), salgın hastalıklar, savaş hali veya ekonomik krizler gibi durumlar zorlayıcı sebeplere örnektir. Önemli olan nokta, bu olayların işçinin kontrolü dışında gelişmiş olmasıdır.
- İşverenin Haklı Nedenle Feshi (İş Kanunu Madde 25/III)
İş Kanunu’nun 25/III. maddesine göre, işveren iş sözleşmesini aşağıdaki gibi haklı nedenlerle feshedebilir:
1. İşçinin İş Yerinde Çalışmasını Engelleyen Zorlayıcı Sebep: İşçinin iş yerinde çalışmasını engelleyen bir durum varsa, işveren bu durum ortadan kalkıncaya kadar işçiye ücret ödemez. Örneğin, pandemi gibi bir durumda işçi hastalanıp karantinaya alınırsa veya sokağa çıkma yasağı nedeniyle işe gelemezse, işveren bu süre boyunca işçinin maaşını ödemekle yükümlü değildir.
2. İşyerinin Faaliyetine Engel Olan Zorlayıcı Sebep: Eğer işyerinin faaliyetini sürdüremeyeceği bir durum ortaya çıkarsa, örneğin yangın veya büyük bir doğal afet nedeniyle işyeri kullanılamaz hale gelirse, işveren iş sözleşmesini feshedebilir.
Bu fesihte, işveren zorlayıcı sebebin ortadan kalkmasını beklemek zorunda değildir. Zorlayıcı sebebin işyerinin faaliyetine engel teşkil etmesi durumunda, işveren iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
- İşverenin Sorumluluğu ve Fesih Tazminatları
İşverenin zorlayıcı sebeplerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı duruma göre değişir:
-İşveren, zorlayıcı sebeple işçinin iş sözleşmesini feshederse, işçiye kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
-İhbar tazminatı ise ödenmez, çünkü zorlayıcı sebep ani bir fesih hakkı doğurur. Ancak işverenin, çalışanına kıdem tazminatını ödemesi gerekir.
İLGİLİ YARGITAY KARARI
Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin 04.02.2014 Tarihli 2013/2499 E. , 2014/1389 K. Sayılı Kararı
‘’…Mahkemece davalı işveren tarafından yapılan fesih bildiriminin davacının özel güvenlik kartının iptal edilmesi sonucu iş sözleşmesine konu güvenlik görevlisi olarak çalıştırılmasının imkansız hale geldiği, davalı şirketin çalışma alanının güvenlik işi olduğundan davalı tarafından yapılan feshin haklı sebebe dayandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de davacının işyeri dışında ve işyeri ile ilgisi olmayan işlediği bir suç sebebi ile güvenlik görevlisi kartının yenilenemediği anlaşılmasına göre feshin 4857 sayılı Kanun’un 25/III. maddesi kapsamında olduğunun kabulü gerekir. Bu itibarla fesih işveren tarafından zorlayıcı sebeple gerçekleştirildiğinden dava konusu kıdem tazminatının kabulü yerine hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir…’’ şeklindedir.
