Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Nedir ?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, sanığa hükmolunan ceza iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise sanığa verilen cezanın belli şartlar altında sanık hakkında hukuki bir sonuç doğurmamasını ifade eder. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı belli şartlar altında sanığa verilen bir şans olduğu gibi amaç sanığın topluma kazandırılmasıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, müsadereye ilişkin hükümlere uygulanmamaktadır.
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR :
-Sanığın işlemiş olduğu suçun HAGB kararı verilemeyecek suçlar kategorisine girmemesi : Aşağıdaki suçlarda HAGB verilemez:
- 477 sayılı Disiplin Mahkemeleri Kanunu md. 63/2 gereği, bu kanun kapsamındaki disiplin suçlarının ceza miktarı ne olursa olsun hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Ancak, disiplin suçu 26.02.2008 tarihinden önce işlenmişse hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümleri uygulanabilir.
- Karşılıksız çek keşide etme suçu,
- İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu,
- Disiplin veya tazyik hapsi gerektiren fiiller
- Anayasanın 174 üncü maddesinde koruma altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlar
-Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı mahkum olmamış olması: Sanığın daha önce KASTEN işlemiş olduğu bir suçtan dolayı adli para cezası veya hapis cezası olsun herhangi bir mahkumiyeti varsa hakkında HAGB kararı verilemez.
-Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları değerlendirildiğinde yeniden suç işlemeyeceği yönünde kanaat oluşması: Mahkeme tarafından sanığın tekrar suç işlemeyeceği yönünde kanaat oluşursa sanık hakkında HAGB kararı verilebilir.
-Mağdurun uğramış olduğu zararın giderilmesi: Sanığın işlemiş olduğu suç nedeniyle mağdurun veya kamunun uğramış olduğıu bir zarar varsa bunun sanık tarafından tazmin edilmesi gerekmektedir. Bu zarar dolaylı zararları kapsamamaktadır.
-Sanık hakkında daha önce HAGB kararının verilmemiş olması :Sanık HAGB denetim süresi içerisindeyken kasıtlı bir suç işlemesi halinde sanığa işlemiş olduğu suç sebebi ile HAGB kararı verilemez.
-Sanığın HAGB’yi kabul etmediğine dair beyanın olmaması
Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkum olunan hapis cezası ertelenemez, seçenek yaptırımlara çevrilemez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması halinde sanık 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur.
DENETİMLİ SERBESTLİK SÜRESİNCE SANIĞIN UYMASI GEREKEN YÜKÜMLÜLÜKLER:
-Bir meslek veya sanat sahibi olmaması hâlinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesi
-Bir meslek veya sanat sahibi olması hâlinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılması
-Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine, karar verilebilir.
Denetim süresi içerisinde yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik yükümlülüklerine uygun davranıldığı takdirde açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilir. Denetim süresi içerisinde kasten yeni bir suç işlenmesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülükere riayet edilmemesi halinde mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı hâlinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 08.11.2023 T., 2022/283 E., 2023/592 K. Sayılı Kararı
“...5271 sayılı Kanun'un 231. maddesinde yapılan değişiklikler göz önüne alındığında, hükmün açıklanmasının geri bırakılabilmesi için;
1- Suça ilişkin olarak;
a) Yargılama sonucu hükmolunan cezanın iki yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası olması,
b) Suçun Anayasa'nın 174. maddesinde güvence altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlardan olmaması,
2- Sanığa ilişkin olarak;
a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm edilmemiş olması,
b) Yargılamaya konu kasıtlı suçun, sanık hakkında daha önce işlediği başka bir suç nedeniyle verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına ilişkin denetim süresi içinde işlenmemiş olması,
c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,
d) Mahkemece sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önüne alınarak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate ulaşılması,
e) Sanığın, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmediğine dair bir beyanının olmaması,
Şartlarının gerçekleşmesi gerekmektedir...” şeklindedir.
