Göçmen Kaçakçılığı Suçu
Göçmen kaçakçılığı, günümüzde küresel bir sorun haline gelmiş ve uluslararası toplumun öncelikli mücadele alanlarından biri olmuştur. Türk Ceza Kanunu'nun 79. maddesi, bu suçu düzenleyerek ulusal hukuk sistemimizde önemli bir yer tutmaktadır.
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNUN TANIMI VE YASAL DAYANAĞI
TCK m.79/1'e göre göçmen kaçakçılığı suçu şöyle tanımlanmıştır:
"Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan;
a) Bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkan sağlayan,
b) Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlayan,
kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır."
Bu madde, göçmen kaçakçılığı suçunun temel unsurlarını ve cezai yaptırımını belirlemektedir.
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNUN UNSURLARI
1. Maddi unsur: Yabancının ülkeye sokulması, ülkede kalmasına imkan sağlanması veya Türk vatandaşı ya da yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlanması.
2. Manevi unsur: Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadı.
3. Hukuka aykırılık unsuru: Eylemin yasal olmayan yollardan gerçekleştirilmesi.
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA NİTELİKLİ HALLER
TCK m.79/2'ye göre suçun nitelikli halleri şunlardır:
"Suç, teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi, tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur."
TCK m.79/3'te ise:
"Suçun, mağdurların;
a) Hayatı bakımından bir tehlike oluşturması,
b) Onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi,
hâlinde, verilecek ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır."
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA ETKİN PİŞMANLIK HALLERİ
TCK m.79/4'te etkin pişmanlık hükmü düzenlenmiştir:
"Bu suçun işlenmesine iştirak etmiş olan kişi, durumu yetkili makamlara haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya suçun başka bir şekilde ortaya çıkarılmasını sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmayabilir."
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNUN TÜZEL KİŞİ TARAFINDAN İŞLENMESİ
TCK m.79/5'e göre:
"Bu suçun bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur."
Göçmen kaçakçılığı suçu ile korunan hukuki değerler şunlardır:
- Devletin sınır güvenliği ve egemenlik hakları
- Göçmenlerin yaşam hakkı ve insan onuru
- Kamu düzeni ve güvenliği
SUÇUN FAİLİ VE MAĞDURU
Bu suçun faili herkes olabilir. Özel bir faillik şartı aranmamaktadır. Suçun mağduru ise, kaçak yollarla ülkeye sokulan veya ülkeden çıkarılan kişilerdir. Ancak, devlet de bu suçtan zarar gören olarak kabul edilmektedir.
Göçmen kaçakçılığı suçu, uluslararası boyutu olan ve ciddi insan hakları ihlallerine yol açabilen bir suçtur. TCK m.79, bu suçla etkin mücadele için kapsamlı bir düzenleme getirmektedir. Suçun unsurları, nitelikli halleri ve cezai yaptırımları detaylı bir şekilde belirlenmiştir. Yargıtay'ın içtihatları da bu konuda önemli bir yol gösterici olmaktadır. Göçmen kaçakçılığı ile mücadelede, yasal düzenlemelerin yanı sıra uluslararası işbirliği ve sosyo-ekonomik önlemler de büyük önem taşımaktadır.
YARGITAYIN GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNA KARŞI YAKLAŞIMI
Yargıtay, göçmen kaçakçılığı suçuna ilişkin kararlarında genellikle şu hususlara dikkat çekmektedir:
1. Maddi menfaat elde etme maksadının varlığı
2. Eylemin yasal olmayan yollardan gerçekleştirilmesi
3. Suçun teşebbüs aşamasında kalsa bile tamamlanmış gibi cezalandırılması
İLGİLİ YARGITAY KARARI
Yargıtay 18. Ceza Dairesi'nin 2015/26153 E. , 2018/4764 K. sayılı ve 29.03.2018 tarihli kararı:
"...Sanığın, yurt dışına çıkmak isteyen mağdurları Yunanistan'a geçirmek amacıyla İstanbul'dan Edirne'ye getirdiği, ancak kolluk güçlerince yakalandığı olayda; göçmen kaçakçılığı suçunun teşebbüs aşamasında kaldığı, ancak TCK'nın 79/2. maddesi uyarınca suçun tamamlanmış gibi cezalandırılması gerektiği... göçmen kaçakçılığı suçunun oluştuğu ve sanığın cezalandırılması gerektiği..." şeklindedir.
