Birden Fazla Hükümdeki Cezaların Toplanması Ve Koşullu Salıverilme
Cezaların toplanmasından kasıt, bir kişi hakkında, işlediği her suç için ayrı ayrı hükmedilen hürriyeti bağlayıcı cezaların toplanmasıdır.
Koşullu salıverilme ise hakkında verilmiş olan hürriyeti bağlayıcı cezanın bir kısmını infaz etmiş olan hükümlünün, infaz süresince iyi halli olması kaydıyla, (iyi halli olunması büyük önem arz etmektedir.) mahkûmiyet süresini tamamlamadan cezaevinden salıverilmesidir.
İYİ HALLİ OLMAK İSE ; hükümlünün ceza infaz kurumlarının kurallarına uyup uymadığı, haklarını iyi niyetle kullanıp kullanmadığı, yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirip getirmediği, uygulanan iyileştirme programlarına göre toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı, en önemli husus ise tekrar suç işleme ve mağdura veya başkalarına zarar verme riskinin düşük olup olmadığıdır. Hükümlüler altı aya bir bu koşullar bakımından değerlendirmeye tabi tutulurlar.
Türk Ceza Kanundaki en büyük eksikliklerden birisi;hükümlünün birden fazla suçtan dolayı, mahkûm olduğu cezaların ne şekilde toplanacağına ilişkin bir hüküm bulunmamasıdır. İnfaz Kanunundaki düzenleme ise bir kişi hakkında hükmolunan her bir cezanın diğerinden bağımsız olduğu ve varlıklarını koruması gerektiğidir. Bu durumda hükümlünün işlediği birden fazla suçtan dolayı verilen cezalar toplanacak ve bu cezalar herhangi bir üst sınır olmaksızın ayrı ayrı infaz edilecektir. Cezaların toplanmasında bir üst sınır getirmeyen kanun koyucu, birden çok şahsi hürriyeti bağlayıcı cezanın toplanması durumunda, koşullu salıverilmenin uygulanmasında esas alınacak süreleri belirlemiş ve üst sınırlar koymuştur.
TEK CEZA HALİNDE KOŞULLU SALIVERİLME SÜRESİ
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, müebbet hapis cezasına yirmidört yıl, diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
a) Kasten öldürme suçlarında
b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçunda
c) İşkence suçunda ve eziyet suçunda
d) Cinsel saldırı (madde 102, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ağırlaştırılmış nedenler hariç olmak üzere ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
e) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
f) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
g) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
h) Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar, cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar için ise cezalarının dörtte üçünü infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıvermeden yararlanabilirler.
BİRDEN FAZLA CEZASININ MEVCUT OLMASINDA İSE
Koşullu salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre;
a) Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuzaltı,
b) Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuz,
c) Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuzaltı,
d) Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz,
e) Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla yirmisekiz yıldır.
Koşullu olarak salıverilen hükümlü bir denetim süresine tabidir. Denetim süresi içinde hapis cezası gerektiren kasıtlı bir suç işlemediği ve kendisine yüklenen yükümlülüklere uyduğu takdirde cezasını tamamlamış sayılır.
ÖRNEK VERECEK OLURSAK; BİR AĞIRLAŞTIRILMIŞ MÜEBBET VE 21 YIL HAPİS CEZASI BULUNUYORSA (21 YIL HAPİS CEZASININ ÜÇTE İKİSİNİN İNFAZ EDİLMESİ GEREKEN BİR SUÇ OLDUĞU DÜŞÜNÜLDÜĞÜNDE)
AĞIRLAŞTIRILMIŞ MÜEBBET İÇİN 30 YIL
SÜRELİ HAPİS CEZASI İÇİN 14 YIL ; KOŞULLU SALIVERİLME SÜRESİ 44 YIL OLUYOR ANCAK EN FAZLA 36 YIL SINIRI OLDUĞUNDAN KOŞULLU SALIVERİLME SÜRESİ 36 YIL OLACAKTIR.
DİĞER BİR ÖRNEK İSE ; 9 YIL SÜRELİ HAPİS CEZASI(2/3 ÜN UYGULANDIĞI SUÇLARDAN) VE 6 YIL SÜRELİ HAPİS CEZASI( 1/2NİN UYGULANDIĞI SUÇLARDA) ALINDIĞI İHTİMALDE ;
9 YILIN 2/3'Ü 6 YIL + 6 YILIN YARISI 3 YIL = KOŞULLU SALIVERİLME SÜRESİ 9 YILDIR.
Koşullu olarak salıverilen hükümlü bir denetim süresine tabidir. Denetim süresi içinde hapis cezası gerektiren kasıtlı bir suç işlemediği ve kendisine yüklenen yükümlülüklere uyduğu takdirde cezasını tamamlamış sayılır.
Koşullu salıverilen hükümlünün, denetim süresi içinde hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlemesi halinde, koşullu salıverilme kararı geri alınarak sonraki suçu işlediği tarihten itibaren kalan cezasının aynen çektirilmesine karar verilecektir. Koşullu salıverilme kararı geri alındıktan sonra, aynı hükmün infazı ile ilgili bir daha koşullu salıverilme uygulanmayacaktır. BU DURUM MAĞDURİYET YARATACAK TÜRDENDİR. Denetim süresi içinde örneğin altı ay hapis cezasını gerektiren bir suçu kasten işlemesi halinde koşullu salıverilme kararı geri alınarak, geriye kalan cezasını aynen çekmesi gerekecektir.
