Bağışlama Sözleşmesi
Bağışlama sözleşmesi, bağışlayanın yaşamında sonuç doğurmak üzere malvarlığından karşılıksız olarak kazandırma yapmayı üstlendiği sözleşmedir.
Neler Bağışlama Sözleşmesinin Konusu Olamaz?
- Kazanılmamış Bir Haktan Feragat Etmek
- Bir Mirası Reddetmek
- Ahlaki Bir Ödevin Yerine Getirilmesi
Bağışlama Sözleşmesinin Geçerlilik Şekli Nedir?
Bağışlama sözleşmenin geçerliliği yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır. Ancak bir taşınmaz veyahut taşınmaz üzerindeki aynı hakkın bağışlanması durumunda geçerlilik şekli resmi şekildir.
Kimler Bağışlama Sözleşmesi Yapabilir?
Bağışlayan bakımından fiil ehliyetine sahip olan herkes, eşler arasındaki mal rejiminden veya miras hukukundan doğan sınırlamalar saklı kalmak üzere bağışlama yapabilir. Yani 18 yaşından büyük, kısıtlı olmayan ayırt etme gücüne sahip herkes bağışlama yapabilir.
Küçük ve kısıtlılar yasal temsilcilerinin izniyle de olsa bağışlama yasak işlemler arasında yer aldığı için yapamazlar. Yasal temsilcilerinin onlar adına yapması da mümkün değildir. Söz konusu yasak yalnızca önemli bağışlamalar için geçerli olup önemsiz bazı bağışlamalar yasal temsilcilerinin onayı veya rızası ile ya da bizzat kendisi tarafından yapılabilir.
Bazı durumlarda tam ehliyetli bir kişinin yaptığı bağışlama da geçersiz sayılabilir. Eğer bağışlamayı izleyen 1 yıl içinde başlatılmış bir yargılama sonucunda bağışlayanın, savurganlığı yüzünden kısıtlanmasına karar verilirse, o bağışlama mahkemece iptal edilebilir.
Bağışlanan bakımından ise fiil ehliyeti bulunmayan kişi ayırt etme gücüne sahipse, bağışlamayı kabul edebilir. Lakin bağışlananın yasal temsilcisi bu kişinin bağışlamayı kabulünü yasaklayabilir veya bağışlanılan şeyin gerilmesini isteyebilir.
Bağışlamanın Çeşitleri
1.Bağışlama Sözü Verme: Bağışlama sözü verme, bir bağışlama sözleşmesi niteliğindedir ve rızai bir işlemdir. Yani sözleşmenin kurulması için bağışlama konusu malın teslimi şart değildir.
2. Elden Bağışlama: Bağışlayanın bir taşınırını teslim etmesiyle kurulmuş olur. Taşınmazların ve alacak haklarının bu bağışlama çeşidine konu olması nitelikleri bakımından mümkün değildir.
3. Koşullu Bağışlama: Koşula bağlı bağışlamada, sözleşmenin sonuçlarını doğurması gelecekte gerçekleşmesi şüpheli bir olaya bağlanmıştır. Kararlaştırılan koşulun gerçekleşmesinin imkânsız olması halinde koşulun türüne bakılması gerekir. Geciktirici koşul söz konusuysa sözleşme tamamen geçersiz hale gelirken bozucu koşul söz konusu ise sözleşme tamamen geçerli olur. Yerine getirilmesi bağışlayanın ölümüne bağlı olan bağışlamada ise vasiyete ilişkin hükümler uygulanır.
4. Yüklemeli Bağışlama: Bağışlayan bağışlamasına yüklemeler koyabilir. Söz konusu yükleme, belli bir davranışta bulunma yükümlülüğüdür. Bu yükümlülük feri bir edim olup bağışlananın değerinin karşılığını oluşturmaz. Sözleşme gereğince bağışlayan yüklemenin yerine getirilmesini isteyebilir. Eğer kamu yararına bağışlamaya konulmuş olan bir yükleme söz konusuysa yüklemenin yerine getirilmesini isteme yetkisi, bağışlayanın ölümünden sonra ilgili kamu kurumuna geçer.
Bağışlama konusunun değeri, yüklemenin yerine getirilmesi masraflarını karşılamaz ve aşan kısım kendisine ödenmezse bağışlanan, yüklemeyi yerine getirmekten kaçınabilir.
5. Bağışlayana Dönme Koşullu Bağışlama: Bağışlayan, bağışlananın kendisinden önce ölmesi durumunda, bağışlama konusunun kendisine dönmesi koşulunu koyabilir. Hatta bağışlama konusu taşınmaz veya taşınmaza ilişkin bir ayni hak ise bu koşul tapu siciline şerh verilebilir.
Bağışlama Hangi Hallerde Geri Alınabilir?
Bağışlayan, aşağıdaki durumlardan biri gerçekleşmişse, elden bağışlamayı veya yerine getirdiği bağışlama sözünü geri alabilir ve bağışlananın istem tarihindeki zenginleşmesi ölçüsünde, bağışlama konusunun geri verilmesini isteyebilir:
- Bağışlanan, bağışlayana veya yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse.
- Bağışlanan, bağışlayana veya onun ailesinden bir kimseye karşı kanundan doğan yükümlülüklerine önemli ölçüde aykırı davranmışsa.
- Bağışlanan, yüklemeli bağışlamada haklı bir sebep olmaksızın yüklemeyi yerine getirmemişse.
Bağışlama Sözü Verme Hangi Durumlarda Geri Alınabilir?
Bağışlama sözü veren, aşağıdaki durumlarda sözünü geri alabilir ve onu ifadan kaçınabilir:
1. Elden bağışlanılan bir malın geri verilmesini isteyebileceği sebeplerden biri varsa.
2. Mali durumu, sonradan sözün yerine getirilmesini kendisi için olağanüstü ağır kılacak ölçüde değişmişse.
3. Bağışlama sözü verdikten sonra, kendisi için yeni aile yükümlülükleri doğmuş veya bu yükümlülükleri önemli ölçüde ağırlaşmışsa.
Geri Alma Hakkının Tabi Olduğu Süre Nedir?
Bağışlayan, geri alma sebebini öğrendiği günden başlayarak 1 yıl içinde bağışlamayı geri alabilir.Bağışlayan bir yıllık süre dolmadan ölürse, geri alma hakkı mirasçılarına geçer ve mirasçıları bu sürenin sona ermesine kadar bu hakkı kullanabilirler.
Bağışlayan, sağlığında geri alma sebebini öğrenememişse, mirasçıları, ölümünden başlayarak bir yıl içinde bağışlamayı geri alma hakkını kullanabilirler.
Bağışlanan, bağışlayanı kasten ve hukuka aykırı olarak öldürür veya onun geri alma hakkını kullanmasını engellerse, mirasçıları bağışlamayı geri alabilirler.
İLGİLİ YARGITAY KARARI
T.C. YARGITAY 1. HUKUK DAİRESİNİN 27.10.2021 TARİHLİ 2021/3993 E. , 2021/6187 K. SAYILI KARARI
“…Davacı ..., ...İlçesi ...Köyünde yapılan kadastro sonucu 124 ada 28 parsel sayılı 1.968,34 metrekare yüzölçümündeki taşınmazın tarla vasfı ile belgesizden ...Köyü Tüzel Kişiliği adına tespit ve tescil edildiğini, daha sonra köyün yasa gereği mahalleye dönüştüğünü ve 2014 yılında ... adına tapuda tahsis yapıldığını ancak dava konusu taşınmaza 50 yılı aşkın süredir nizasız ve fasılasız malik sıfatı ile zilyet olduğunu, taşınmazın yaklaşık 400.00 metrekaresini şartlı olarak kanalizasyon şebekesi yapılması şartı ile köye bağışladığını, şartın yerine gelmediğini ileri sürerek Belediye adına kayıtlı olan tapu kaydının iptali ile adına tescilini istemiştir Mahkemece yapılan yargılama sonucunda dava konusu taşınmazın davacıya ait olduğu, davacının yüklemeli olarak köy muhtarlığına bağış yaptığı ancak makul sürenin geçmiş olmasına rağmen yüklemenin yerine getirilmemesi nedeniyle davacının bağıştan rücu ettiği gerekçesiyle davanın kabulüne çekişmeli 124 ada 28 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmiştir. Karar, davalı ... vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği görüşüldü. Dosya içeriğine, toplanan delillere, kararda yazılı gerektirici nedenlere göre, yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 209,25 TL bakiye onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi…” şeklindedir.
Yukarıdaki Yargıtay kararından da anlaşılacağı üzere yüklemeli bağışlamanın yerine getirilmemesi durumunda bağışlayan bağışlamasını geri alabilir.
