Adli Para Cezası
Mahkeme tarafından hükümlünün belirli bir miktardaki parayı devlet hazinesine yatırmasına karar verilmesi adli para cezası olarak tanımlanmaktadır. Bu ceza suç işleyen bireylere uygulanan bir yaptırım biçimi olup Türk Ceza Kanunu’nun 52. maddesinde detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre; “…Adlî para cezası, beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir…”
Adli Para Cezasının Belirlenmesi ve Hesaplanması
Adli para cezası üç aşamada belirlenir. Şöyle ki;
1.Kanunda suçun karşılığı olan sınırlar arasında gün sayısını saptanmalıdır.
2.Kişinin ekonomik ve diğer kişisel durumları göz önünde tutularak bir gün karşılığı parasal miktarı belirlenir.
3. Son olarak toplam gün sayısı ile bir güne karşılık parasal miktar çarpılarak, adli para cezasının miktarı hesaplanacaktır.
İlgili kararda, adlî para cezasının belirlenmesinde esas alınan tam gün sayısı ile bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ayrı ayrı gösterilir. Hakim, ekonomik ve şahsi hallerini göz önünde bulundurarak, kişiye adlî para cezasını ödemesi için hükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıldan fazla olmamak üzere mehil verebileceği gibi, bu cezanın belirli taksitler halinde ödenmesine de karar verebilecektir. Taksit süresi ise iki yılı geçemeyeceği gibi taksit miktarı dörtten az olamaz. Ayrıca kararda, taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmın tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adlî para cezasının hapse çevrileceği belirtilir.
Adli Para Cezasının Uygulandığı Durumlar Nelerdir?
1) Doğrudan verilen adli para cezası: Ceza kanununda herhangi bir suç için doğrudan adli para cezası yaptırımı öngörülmüşse hakim hapis cezasına hükmedemez.Örneğin taksirle çevrenin kirletilmesi suçunun yaptırımı olarak kanunda yalnızca adli para cezası öngörülmüştür.
2) Seçimlik olarak verilen adli para cezası:Ceza kanununda herhangi bir suçun karşılığı olarak adli para cezası ya da hapis cezası seçimlik olarak öngörüldüğünde ve hakim adli para cezasına hükmediyorsa hükmedilen ceza seçimlik adli para cezasıdır.
3) Hapis cezasından çevrilen adli para cezası: Kasten işlenen suçlarda 1 yıl ve altındaki hapis cezaları adli, para cezasına çevrilebilir. Taksirle işlenen suçlar ise ceza sınırına bakılmaksızın adli para cezasına çevrilebilir.
4) Hapis cezası ile birlikte hükmedilen adli para cezası :Ceza kanununda kimi suçlar için hapis cezası ve adli para cezası birlikte öngörülmüştür. Örnek vermek gerekirse dolandırıcılık suçu için hem hapis cezası hem adli para cezası yaptırımı öngörülmüştür
Adli Para Cezası Ödenmezse Ne Olur?
Adli para cezalarının tümü için yani ne şekilde verilmiş olursa olsun, hükümlüye bir adli para cezası ödeme emri tebliğ edilir. Bu emirle birlikte hükümlü, belirli bir süre içinde adli para cezasını ödemeye veya kamuya yararlı işte çalışma tedbirini kabul etmeye davet edilir. Kamuya yararlı işte çalışmayı kabul eden hükümlü, bir günün karşılığı olan iki saatlik çalışma süresiyle adli para cezasını infaz eder. Günlük çalışma süresi, en az iki saat ve en fazla sekiz saat olarak belirlenir ve denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından tespit edilir. Ancak, hükümlünün program veya denetimli serbestlik görevlilerinin uyarı ve önerilerine uymaması durumunda, çalıştığı günler hapis cezasından mahsup edilir ve kalan kısmı hapis cezasına çevrilir. Hapis cezasına çevrilen kısım için hükümlü tutuklanarak cezaevine konulur.
Yargıtay 15. Ceza Dairesinin 16.02.2015 Tarihli 2015/1970 E. , 2015/20620 K. Sayılı Kararı
‘’…5237 sayılı TCK'nın 157/1 maddesi gereğince 5 gün adli para cezası ile cezalandırılmasına, aynı kanunun 35/2 maddesi gereğince cezasından 1/4 oranında indirim yapılarak 3 gün adli para cezası ile cezalandırılmasına, aynı kanunun 62.maddesi gereğince 1/6 oranında indirim yapılarak 2 gün adli para cezası ile cezalandırılmasına, verilen 2 gün adli para cezası karşılığı aynı Kanunun 52. maddesi gereğince günlüğü 20.00 TL 'den olmak üzere sonuç olarak 40 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına,Mağdur ...'a yönelik eylemlerinden dolayı kurulan hükümde yer alan ''5237 sayılı TCK'nın 157/1, 168/2, 62, 52/2 maddeleri gereğince sonuç olarak verilen 62 gün adli para cezası karşılığı aynı Kanunun 52. maddesi gereğince günlüğü 20.00 TL 'den olmak üzere 1240 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına ifadelerinin yerine ''5237 sayılı TCK'nın 157/1 maddesi gereğince 5 gün adli para cezası ile cezalandırılmasına, aynı kanunun 168/2 maddesi gereğince yarı oranında indirim yapılarak 2 gün adli para cezası ile cezalandırılmasına, aynı kanunun 62.maddesi gereğince 1/6 oranında indirim yapılarak 1 gün adli para cezası ile cezalandırılmasına…’’ şeklindedir.
İlgili Yargıtay İçtihadında da görüleceği üzere adli para cezasının hangi durumlarda verildiği ve hesaplanmasının ne şekilde olduğu yukarıda bahsettiğimiz hususlara göre uygulanmaktadır.
